تأثیر اندیشه‌ی ابن عربی در باب «ولایت» بر شیخ محمود شبستری با تکیه بر گلشن راز
نویسندگان
چکیده مقاله:
آنچه مسلم است این‌که ابن عربی با عرفانی پیش‌رو و بسیار متعالی، عصاره‌ی ماترک تعالیم اولیای پیشینِ متصوفه را با برخوردی نظری و فلسفی و نبوغی عدیم المثل، چنان خلاقانه به بازتولیدی نو تبدیل کرد که هنوز، تا عصر حاضر، خودْ میراث‌گذار و پدر فکری اکثر عرفای متأله و متفکر به شمار می‌آید. سلطه‌ی اندیشه‌ی او از زمان حیاتش تا ظهور عرفای شیعی و نظریه‌پردازان و نقادان صفوی و قاجار و متأخرین معاصر، خود، گواه عظمت روح و فکر وی است. یکی از مهم‌ترین آموزه‌های فکری ابن عربی در عرفان نظری، در باب ولایت است. مبحث ولایت را می‌توان به دو دوره‌ی قبل و بعد از ابن عربی تقسیم کرد. آنچه از این مفهوم و مصادیق ظهوری آن در اندیشه‌ی شیخ محمود شبستری در گلشن راز برمی‌آید، ادامه‌ی تعالیم سنت اکبری و شارحین معاصر وی، چون قیصری و کاشانی است. در این مقاله سعی شده است آنچه از تعالیم محیی‌الدین ابن عربی در اندیشه‌ی شیخ شبستری درباره‌ی ولایت و انسان کامل رسوخ کرده است با تکیه بر منظومه‌ی گلشن راز، بررسی و تحلیل شود. این مقاله ماحصل تحلیل مقایسه‌گونه‌ای بین آرای ابن عربی و شبستری، برای نشان دادن نقطه‌های تأثر عارف شبستر از آثار شیخ اکبر است. بنابراین در خلال مطالب، به فراخور موضوع، از قیاسات و اشارات سایر شراح آثار ابن عربی و عرفای مقدم بر وی نیز استفاده گردیده است.
منابع مشابه
بازتاب اندیشه هستی شناختی ابن عربی در گلشن راز شیخ محمود شبستری
شکل‌گیری مکتب ابن‌عربی در قرن هفتم تحوّل عظیمی در مبانی عرفان نظری ایجاد کرد. جهانبینی هستیشناسانة ابن عربی بر دو پایة: «خداوند» و «انسان» استوار است. شارحان نظریههای ابن عربی نقش مهمّی در گسترش اندیشههای وی داشتهاند. بزرگانی چون «شیخ محمود شبستری» به موازات عرفان عملی، در گسترش نظریههای ابن عربی همت گماشتهاند. جستار حاضر بازتابِ جهانبینیِ هستیشناسانة ابن عربی را در مثنوی گلشن راز با رویکر...
متن کاملبررسی تطبیقی ازهار گلشن با گلشن راز شیخ محمود شبستری
شیخ محمود شبستری – شاعر ، قرن 7و8 ﻫ.ﻘ – در مثنوی گلشن راز و شیخ شهاب الدین ابراهیم گلشنی – شاعراستانبولی قرن 9و10 ﻫ.ﻘ – در مثنوی ازهار گلشن به نظام عرفانی «وحدت وجود» تاکید داشته اند . درحقیقت این دو شاعر مثنوی خویش را بر پایه مباحث حکیمانه فلسفی استوار گردانیده و آن را با مراحل سیر و سلوک قلبی عرفا مطابقت داده و به آن آهنگی یگانه بخشیده اند ،آنان برهان و عرفان را در پرتو معارف قرآنی در یک هیأت...
متن کاملمعرفت شهودی و استدلالی در گلشن راز شیخ محمود شبستری
از جمله مسایل و مباحثی که از ابتدای ادب عرفانی- اسلامی فارسی به عنوان امّهات مسایل عرفانی در امّهات متون عرفانی- نظم و نثر- در صدر تمامی مسایل قرار گرفته و درجای جای مثنوی عرفانی گلشن راز شیخ محمود شبستری ، از آغاز تا پایان آن خودنمایی میکند، مبحث معرفت و شناخت و تفکّر جهت دست یافتن به گوهر حقیقت و عشق است. بر اساس نظر و عقیدهی عرفایی از جمله محیالدّین ابن عربی که طُرُق رسیدن به شناخت و معرفت حق و...
متن کاملبررسی تطبیقی ازهار گلشن با گلشن راز شیخ محمود شبستری
شیخ محمود شبستری – شاعر ، قرن 7و8 ﻫ.ﻘ – در مثنوی گلشن راز و شیخ شهاب الدین ابراهیم گلشنی – شاعراستانبولی قرن 9و10 ﻫ.ﻘ – در مثنوی ازهار گلشن به نظام عرفانی «وحدت وجود» تاکید داشته اند . درحقیقت این دو شاعر مثنوی خویش را بر پایه مباحث حکیمانه فلسفی استوار گردانیده و آن را با مراحل سیر و سلوک قلبی عرفا مطابقت داده و به آن آهنگی یگانه بخشیده اند ،آنان برهان و عرفان را در پرتو معارف قرآنی در یک هیأت...
متن کاملتحلیل محتوای کیفی و کمی گلشن راز شیخ محمود شبستری
گلشن راز یکی از متون مطرح در زمینۀ عرفان نظری است و تأثیرپذیری شبستری از اندیشههای ابن‌عربی در این کتاب بر همه روشن است. این پژوهش به تحلیل محتوای گلشن راز می‌پردازد تا مشخص شود ابیات آن ذیل چه عناوینی تقسیم‌بندی می‌شوند و درنهایت اندیشۀ محوری و حاکم بر این مثنوی چیست. از آنجا که عرفان نظری بر سه قطب خداشناسی، انسان‌شناسی و عالم‌شناسی استوار است، ابیات کتاب ذیل این سه قطب قرار می‌گیرند. به‌منظ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 11 شماره 41
صفحات 157- 186
تاریخ انتشار 2013-03-17
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023